Sezon zimowy dla zwierząt na Kasprowym Wierchu

Kasprowy Wierch to serce Tatr, do którego możemy dotrzeć dzięki kolei linowej PKL w ciągu zaledwie kilkunastu minut. To sprawia, że sezon turystyczny trwa tutaj cały rok, również zimą. Ale kiedy patrzymy na piękne, zaśnieżone szczyty, nie zawsze mamy świadomość, że jest to wyjątkowo trudny czas dla żyjących tutaj zwierząt. Te, które nie hibernują (czyli nie zapadają w sen zimowy), świadomie ograniczają swoją codzienną aktywność, by nie zużywać niepotrzebnie cennych zasobów energii. Zasoby te są niezbędne do ogrzania organizmu przy niskich temperaturach, ale stanowią też zapas kalorii w czasie, w którym zdecydowanie trudniej zdobyć pożywienie. Zimą często mamy wrażenie uśpionej przyrody i nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że dla wielu gatunków jest to okres walki o przetrwanie.

Jak zwierzęta na Kasprowym Wierchu radzą sobie zimą?

Jednym z najciekawszych przystosowań do przetrwania tego trudnego czasu jest dla wielu zwierząt wspomniana hibernacja. W rejonie Kasprowego Wierchu mają swoje ostoje oraz hibernują zwierzaki o wyjątkowo pozytywnym wizerunku, czyli uwielbiane przez dzieci świstaki. Są to zwierzęta, które potrafią spać w swoich norach zimowych nawet osiem miesięcy w roku. Kluczem do przetrwania hibernacji jest zgromadzenie odpowiednich zapasów tłuszczu. Świstak, który zasypia ważąc np. około sześciu kilogramów, do wiosny może stracić nawet połowę swojej masy. O wiele krócej, bo od grudnia do marca, gawrują niedźwiedzie brunatne. Jest to też czas, kiedy na świat przychodzą małe niedźwiadki, ważące zaledwie pół kilograma. Nieprzypadkowo matka natura znalazła takie rozwiązanie. Gdyby rodzące się maluchy były większe, duże wydatki energetyczne związane z trudami porodu mogłyby zagrozić przeżyciu matki, a co za tym idzie, również potomstwa. To kolejny gatunek uwielbiany przez najmłodszych turystów, ale pamiętajmy, że z malucha wyrośnie największy europejski drapieżnik.

Co mam zrobić, gdy spotkam na swojej drodze niedźwiedzia?

Taka historia wydarzyła się w kwietniu 2022 roku, kiedy w rejonie trasy narciarskiej na wysokości Myślenickich Turni zauważono paromiesięcznego niedźwiadka, który wyglądał na zagubionego. Maluch został niemal natychmiast objęty obserwacją Tatrzańskiego Parku Narodowego i wkrótce szczęśliwie odnalazł swoją mamę.

Jeśli jesteś świadkiem podobnej sytuacji, wiedz, że nigdy nie wolno zbliżać się do dzikich zwierząt lub zabierać ich z naturalnego środowiska.

Małego niedźwiadka właściwie zawsze pilnuje matka i wejście między nią a młode może stanowić dla Ciebie realne i poważne zagrożenie. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości i widzisz zwierzę potrzebujące pomocy, jedyną właściwą decyzją jest kontakt z TPN-em. Niestety obecnie dzikie zwierzęta oswojone przez człowieka mają problem z powrotem do środowiska naturalnego.

Przestrogą i najbardziej jaskrawym przykładem fatalnych ludzkich decyzji, jest historia niedźwiedzicy Magdy, którą zaczęto karmić w Tatrach, gdy była małym niedźwiadkiem. Ponad 30 lat temu dorosła już niedźwiedzica trafiła wraz z trójką młodych do ogrodu zoologicznego we Wrocławiu. Niestety, Magda oraz jedno z jej dzieci nie przeżyły tej traumatycznej zmiany. Decyzja o zabraniu niedźwiedzi z terenu TPN-u podyktowana była bezpieczeństwem turystów. Magda, przyzwyczajona do obecności człowieka, nie odczuwała naturalnego lęku przed ludźmi, natarczywie domagając się jedzenia. Pamiętajmy przy tym, że niedźwiedzie zazwyczaj nie są zainteresowane kontaktem z człowiekiem, ale sprowokowane (np. wabione pokarmem) mogą zachować się w sposób nieprzewidywalny.

Kozica – symbol Kasprowego Wierchu

Z najbardziej reprezentatywnych zwierząt obecnych w Tatrach warto wymienić również kozicę, która stała się znakiem rozpoznawczym Tatrzańskiego Parku Narodowego, znajdując zaszczytne miejsce w jego godle. Te wspaniałe zwierzęta są stałymi bywalcami Kasprowego Wierchu, często przebywając w Kotle Gąsienicowym, na Suchej Przełęczy i na szlaku pomiędzy Beskidem a Świnicą. Najczęściej widzimy je w grupach, które prowadzi najstarsza samica w stadzie. Tzw. kierdel składa się z mam z młodymi i dorastającą młodzieżą, podczas gdy panowie są outsiderami, łączącymi się ze stadami tylko na okres godów. To zwierzęta godne podziwu również dlatego, że idealnie przystosowały się do bytowania w trudnym, wysokogórskim terenie. Racice u kozic śmiało moglibyśmy porównać do podeszwy w profesjonalnych butach trekkingowych, dzięki czemu mogą przebywać zarówno w terenie skalistym, jak i pokrytym śniegiem. Na dodatek ich wyjątkowa okrywa włosowa, czyli tzw. suknia, ewoluuje wraz ze zmianą pór roku. To dlatego latem kozice są brązowo-rude, a w czasie zimowych miesięcy ich grube futro staje się czarne.

Najczęściej spotykane zwierzęta na Kasprowym Wierchu

Na Kasprowy Wierch zaglądają też lisy, a w Obserwatorium Meteorologicznym mieszkał przed laty gronostaj. Okolice patrolują również kruki, jedne z najbardziej inteligentnych ptaków świata, które kreatywnością dorównują ssakom naczelnym. Często mylone są z gawronami, choć są od nich o wiele większe, z rozpiętością skrzydeł nawet 150 cm. Ze stałych, skrzydlatych bywalców okolicy, warto wymienić także płochacza halnego. Te drobne ptaki o gabarytach półtora wróbla i podobnym ubarwieniu mają swoje gniazda w szczelinach skalnych, dzięki czemu są w stanie przetrwać w surowym, wysokogórskim klimacie, który tej zimy serwuje nam bardzo częste zmiany pogody.

Jak widzisz fauna w ośrodku PKL na Kasprowym Wierchu stanowi istotny element góry. Nie bez powodu zwierzęta są tu chronione, a przebywając na szczycie należy ściśle przestrzegać zasad Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dlatego PKL tworzy ofertę wpisującą się w oczekiwania turystów, ale jednocześnie realizowaną z poszanowaniem przyrody. Tylko w ten sposób wspólnie możemy dbać o to, czym podzieliła się z nami matka natura.