Skitury na Kasprowym Wierchu

Każdy, kto choć raz był w sezonie zimowym na Kasprowym Wierchu, z całą pewnością spotkał na swojej drodze skiturowców. To właśnie na ten szczyt prowadzi z Kuźnic kilka popularnych szlaków, dedykowanych wielbicielom tej modnej dziś dyscypliny. Na Kasprowy dojdziemy na skiturach przez dolną stację wyciągu krzesełkowego w Dolinie Goryczkowej oraz przez Halę Gąsienicową, a także przez Myślenickie Turnie i Kalatówki. Na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego mamy ponad 270 kilometrów letnich szlaków pieszych, z czego aż 250 km udostępnionych jest w sezonie zimowym miłośnikom skiturów. Ta liczba pokazuje, że Tatry są idealnym miejscem dla uprawiania skitouringu. Szlaki te oznakowane są na obszarze TPN-u pomarańczowymi drogowskazami i piktogramami.

Narciarstwo skiturowe: moda czy sentyment?

Ta coraz popularniejsza forma turystyki zimowej nawiązuje swą techniką do samych początków narciarstwa. Narty były wtedy niezbędne przede wszystkim podczas polowań. Umożliwiały przemieszczanie się w warunkach zimowych, przy dużej pokrywie śnieżnej. Co ciekawe, narciarstwo nawiązujące do swojej pierwotnej formy spotykaliśmy w Polsce jeszcze w latach 80. i 90. XX wieku – w miejscach, w których nie było wyciągów i ośrodków narciarskich fani białego szaleństwa samodzielnie podchodzili na nartach na ulubione pagórki i szczyty, ciesząc się później zjazdem po nietkniętym, świeżym śniegu. To pokazuje, że współczesne narciarstwo skiturowe jest nie tylko popularną formą aktywności zimowej, ale również sportem o walorach sentymentalnych. Z całą pewnością polecanym tym osobom, które cenią sobie bliskość natury, niezależność i możliwość obcowania z pięknem Tatr na własnych zasadach.

Zdjęcie: Adobe Stock (BlackMediaHouse)

Skiturowe początki

Chcąc rozpocząć przygodę ze skiturami, wcale nie musimy doskonale jeździć na nartach. Na początek wystarczy stosunkowo łatwy teren, który dostosujemy do naszych umiejętności. W Tatrach może to być np. trasa na wspomniane Kalatówki, gdzie na skiturach dojdziemy od Kuźnic w ciągu 30-40 minut. Nasza skiturowa wyprawa na rozgrzewkę będzie mieć wyjątkowe walory widokowe ponieważ spod schroniska na Kalatówkach doskonale widać właśnie Kasprowy Wierch. Warto wiedzieć, że szlaki skiturowe w tym rejonie możemy dowolnie modyfikować, w zależności od posiadanego czasu i kondycji fizycznej. A zatem jeśli tylko czujemy się na siłach, z Kalatówek możemy wybrać się w kierunku Hali Kondratowej lub Doliny Goryczkowej.

Narty, wiązania i buty skiturowe

Główna cecha odróżniająca narty skiturowe od zjazdowych to możliwość podchodzenia; dlatego są to narty o wiele lżejsze. Dzięki temu łatwiej je nosić, np. poprzez przymocowanie do skiturowego plecaka wtedy, gdy mamy do pokonania bardziej strome podejścia. Oczywiście na wagę nart wpływa również rodzaj zastosowanych wiązań. W przypadku nart skiturowych mają one charakter dwufunkcyjny: z jednej strony zapewniają ruchomość pięty, która jest swobodna podczas podchodzenia pod górę, a z drugiej strony łączą całą stopę z nartami podczas zjazdu w dół. Najbardziej popularne wiązania tego rodzaju to wiązania tzw. pinowe. W ich przedniej części znajdują się bolce czyli tzw. piny – współpracują one z wgłębieniami, w które wyposażone są buty skiturowe. Ich najważniejszą cechą jest opcja odblokowania stawu skokowego podczas podchodzenia w górę oraz zablokowania stawu na czas zjazdu. Odblokowanie cholewki w takim bucie zwiększa zakres ruchu stawu o 40-60 stopni.

Zdjęcie: Adobe Stock (BlackMediaHouse)

Foki – do czego służą?

Foki skiturowe to specjalne pasy zakładane podczas podchodzenia na powierzchnię ślizgu w nartach skiturowych. Stanowią one naturalny hamulec, działający tylko w jednym kierunku. Nazwa popularnego, morskiego ssaka nie jest tutaj przypadkowa. Dla poznania jej rodowodu trzeba sięgnąć do doświadczeń Eskimosów. Rdzenni mieszkańcy okolic bieguna północnego odkryli, że sierść foki głaskana pod włos zachowuje się inaczej niż ta głaskana z włosem. Tę właściwość foczego futra zaczęli wykorzystywać podchodząc na nartach podczas polowań. Cecha ta stanowi technologiczną podstawę współczesnego narciarstwa skiturowego. Oczywiście zamiast naturalnego futra fok wykorzystuje się dzisiaj inne materiały. Pierwszym jest moher czyli wełna z kozy angorskiej, która jest wyjątkowo lekka i miękka, zapewniając jednocześnie znakomity poślizg na śniegu. Kolejnym materiałem jest nylon, który jako syntetyk charakteryzuje się lepszą trwałością od moheru. Jego minusem jest jednak duże tarcie czyli słabszy poślizg. Dlatego idealne rozwiązanie stanowią foki będące połączeniem nylonu z moherem. Właściwości nylonu zapewniają doskonałą trwałość i przyczepność podczas podchodzenia, a właściwości moheru gwarantują lekkość w połączeniu ze świetnym poślizgiem.

Mocowanie fok do nart

Najpopularniejszym sposobem przymocowania fok do nart jest płaska obejma druciana, którą zakładamy na dziób narty oraz haczyk, który zaczepiamy z tyłu. Najczęściej jest to tzw. „ogon szczura” – pasek z haczykiem dający możliwość regulowania długości foki. Warto również wspomnieć, że dostępne są foki klejowe oraz adhezyjne czyli wyposażone w warstwę, która umożliwia odpowiednie przyleganie do powierzchni ślizgu. Foki adhezyjne są bardziej praktyczne; można je łatwo rozdzielić niezależnie od pogody i temperatury otoczenia. Jednak to foki klejowe są tańsze i istnieje możliwość ich regeneracji np. poprzez nałożenie nowej warstwy kleju. Warto pamiętać, że oba rodzaje fok zabezpieczamy po ściągnięciu z nart dedykowaną folią. Chronimy w ten sposób ich cenne właściwości czyli warstwę, która zapewnia optymalne przywieranie do narty.

Konserwacja fok

Foki powinny być systematycznie smarowane. W sprzedaży dostępne są smary oraz impregnaty służące zwiększeniu poślizgu. Będą one bardzo przydatne właśnie teraz ponieważ w warunkach  wiosennych narty wraz z fokami mogą stykać się z mokrym śniegiem w niższych partiach Tatr. Foki możemy smarować na zimno poprzez nacieranie kostką, ale bardziej efektywną metodą będzie smarowanie na gorąco. Po nałożeniu smaru na zimno należy szybko przejechać po foce gorącym żelazkiem, z ustawioną minimalną temperaturą. Podczas tej czynności smar wnika w strukturę foki zapewniając jej trwałą impregnację.

Zdjęcie: Adobe Stock (BlackMediaHouse)

Pozostały sprzęt i strój skiturowca

W skitouringu ważną rolę odgrywają kijki, wykonane z aluminium lub włókna karbonowego czyli tworzyw zapewniających odpowiednią lekkość. Ich ważną cechą są szerokie talerzyki, pozwalające na efektywne przemieszczanie się przy większej pokrywie śnieżnej. Profesjonalne kijki skiturowe powinny również posiadać przedłużone rękojeści z twardej pianki, co ułatwia chwyt poniżej rączki bez konieczności regulacji. Na taką wyprawę powinniśmy obowiązkowo wziąć kask wspinaczkowy, który ochroni nas przed spadającymi fragmentami skał lub lodu. Jednak tego rodzaju kask nie zapewni nam bezpieczeństwa w razie upadku. Dlatego jeśli nie czujemy się pewnie podczas zjazdu, zdecydowanie lepiej korzystać z kasku zjazdowego. W przypadku odzieży na skitury idealnym rozwiązaniem będzie strój, jak na pieszą wycieczkę. Podstawa to bielizna termoaktywna, odzież wierzchnia to kurtka puchowa i spodnie softshellowe. Ważne są rękawiczki, cieńsze na podejścia i grubsze do zjazdu. Czapka lub opaska powinny być dopasowana do rozmiaru kasku. Nie zapominajmy o skarpetach, które powinny odprowadzać wilgoć i zabezpieczyć nasze stopy przed otarciami. Ostatnim elementem są okulary przeciwsłoneczne z polaryzacją, które umożliwiają  odpowiednie widzenie w każdych warunkach i zapobiegają uszkodzeniu wzroku w dni z intensywnym światłem słonecznym.

Szkolenia skiturowe

Pierwsze kroki na nartach skiturowych warto stawiać w obecności kogoś z doświadczeniem.  W momencie gdy mamy już wiedzę na temat niezbędnego wyposażenia, warto zapisać się na szkolenie. Jeśli wybierasz się w Tatry, zapraszamy na szkolenia organizowane przez PKL Tours, które odbywają się w Dolinie Bystrej. Poza teorią poznasz podstawy bezpiecznego poruszania się po górach w zimowych warunkach (nie tylko na nartach), dowiesz się jak wytyczyć optymalną trasę podejścia i zjazdu czy jak wyhamować upadek. Istotnym elementem szkolenia są także zasady poruszania się na nartach na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Część praktyczna szkolenia odbywa się w obecności instruktora, dzięki któremu dowiesz się np. na czym polega trawersowanie stromych odcinków stoku czy poznasz zasady zakładania i zdejmowania fok. To również szansa zapoznania się z dodatkowym ekwipunkiem. Na bardziej zaawansowane wyprawy skiturowe warto zabrać Lawinowe ABC oraz posiadać umiejętność posługiwania się detektorem i sondą. Równie ważny jest plecak lawinowy posiadający właściwości wypornościowe. W sytuacji zagrożenia jednym ruchem aktywujemy system, który napełnia balony wszyte w plecak sprężonym powietrzem. Dzięki sile wypornościowej osoba posiadająca airbag utrzyma się na powierzchni lawiny.

Zdjęcie: Adobe Stock (BlackMediaHouse)

Sprzęt skiturowy – kupić czy wypożyczyć?

Jeśli nie wiesz jeszcze, czy skitury są dla Ciebie i nie chcesz na samym początku inwestować środków we własny sprzęt, zachęcamy do odwiedzenia wypożyczalni skiturowej w Kuźnicach. Wypożyczalnia znajduje się w tym samym budynku, co Biuro Obsługi Klienta PKL i PKL Tours. Jej pracownicy oferują fachową pomoc nie tylko w zakresie wypożyczenia skiturowego zestawu najwyższej klasy ale również podczas szkoleń. Yurta Sport Center to także profesjonalne doradztwo czy usługi serwisowe. Krótko mówiąc – jeśli nie wiesz, od czego zacząć przygodę ze skiturami, swoje pierwsze kroki w Kuźnicach skieruj właśnie tutaj.

Skiturowy trening – korzyści dla zdrowia

Skiturowe wędrówki angażują mięśnie całego ciała, a przez to dbają o naszą kondycję fizyczną. Największy wysiłek wykonują nogi, ale praca rąk jest równie ważna. W skiturowy trening zaangażowane są m.in. mięsień trójgłowy ramienia, mięśnie pleców i brzucha. Co ciekawe, jeśli mamy dobrze wypracowane techniki podejścia to mniej obciążamy np. stawy kolanowe. Dodatkowo jeśli często uprawiamy skitouring na dużych wysokościach, poprawia się nasza wydolność sercowo-naczyniowa dzięki zwiększeniu ilości czerwonych krwinek we krwi. Na większych wysokościach organizm adaptuje się do mniejszej ilości tlenu, co pobudza tworzenie erytrocytów transportujących tlen do każdej komórki naszego ciała. To również świetna alternatywa dla osób, które w sezonie letnim biegają. Dzięki temu dbamy o kondycję przez cały rok. Korzyści jest tak wiele, że każdy rozpoczynający swoją przygodę ze skiturami, zostaje wiernym fanem tej dyscypliny. Pamiętajmy też o tym, że zwieńczeniem wysiłku na podejściach jest nagroda w postaci długo oczekiwanego zjazdu. Przy obecnej porze roku Kasprowy Wierch jest dla miłośników skiturów oraz narciarstwa zjazdowego rajską wyspą, gdzie ciągle możemy cieszyć się prawdziwą zimą.

Pamiętajmy o zasadach TPN

Wędrując na skiturach w Tatrzańskim Parku Narodowym pamiętajmy o zapewnieniu spokoju i dobrostanu żyjących tutaj zwierząt. Jest to szczególnie ważne w miejscach zwiększonej presji turystycznej, w których przebywają jednocześnie skiturowcy, narciarze i piesi (np. rejon Kasprowego Wierchu). Dodatkowo aż do 30 listopada obowiązuje w TPN zakaz wędrówek od zmierzchu do świtu. Obecnie wiele gatunków zwierząt przystępuje po sezonie zimowym do zwiększonej aktywności w celu m.in. rozrodu i żerowania. Uszanujmy ich potrzeby pamiętając, że to my jesteśmy w Tatrach gośćmi, a zwierzęta są u siebie.